UyghurDadxah:Uyghur edebiy  tilini rawan  qolansingiz, edebiy  terjime nahayiti rawan  mangidu! bundaq  terjime bek oqushluq  bolidu! (2012-04-25 00:36) 

您翻译的（秦国大帝），我们自己有些地方都不太懂，你却能完整地翻译出来，真了不起。

天上的狮子:bilen一词，将前面的完成体动词隔开，所以其前动词不可能被后面其他动作支撑，所以不存在处于动变状态的情况，而bilen本身也不具备支撑其前动作处于动变状态的作用，所以其前完成体动词只能 .. (2012-04-23 23:07) 

详尽而清晰的分析，这下让我对这个词的用法基本掌握了。谢谢。辛苦了。

Uyghur edebiy  tilini rawan  qolansingiz, edebiy  terjime nahayiti rawan  mangidu! bundaq  terjime bek oqushluq  bolidu!

bilen一词，将前面的完成体动词隔开，所以其前动词不可能被后面其他动作支撑，所以不存在处于动变状态的情况，而bilen本身也不具备支撑其前动作处于动变状态的作用，所以其前完成体动词只能表示彻底完成后的静止状态这种情况

恒定不变的静止状态，只能是将动作看做彻底完成的状态。维语中动词单纯使用完成体词尾而独立存在时，就是表示这种状态，我就是前面所说的“后动作状态”。除此以外，使用扩展词尾、助动词、极少数格（比如位格等）的时候，则表示处于动作出现却尚未有结果得状态，也就是恒定运动状态，或者说动作中状态。

这种结构，是不是一定表示让步转折呢？
我个人人为，答案是肯定的。
也就是只要是完成体动名词后接bilen后置词，那么它必定有下文。而完成体本身是表示动作完成应该谈论新话题了，现在仍然谈论后续话题，所以必然存在转折。
那么，有人会问，会不会存在这样这种情况：完成体表示动作已经发生但却处于还没有结果的状态中，从而使这个结构存在不能表示让步性转折的例外呢？
我个人认为，这种情况不存在。因为，这里用了bilen一词，而不是用的p副动词形式。这个词是用来表示共同存在的具体的已经成型的事物使其成为其他动作必须的用具、条件的。已经成型，从动词来讲那就只能是已经完成的动作。
这里，我们要搞清楚动作的两种不同状态：
动态发展变化的状态和静止不变的状态。

完成体动名词+bilen+后续动作，其表示让步转折的意思产生的意识轨迹是这样的:
1、完成体表示动作已经实现，因此本身表示一个动作已经了结，从而不再和其他动作发生关联
2、bilen表示其前后事物共同存在，从而又人为将前后两种不相关情况联系起来
3、既然前一动作已经完成，这本身就表明不再和后续动作发生关系，现在又强调其和后续动作有联系，那么就只有这种情况：该动作的完成后状态与后续动作同时存在
4、后续动作表示的是本该和bilen前所述动作关联的，现在却因为该动作已经完成而无法与该动作本身关联，只能与该动作的完成后状态关联，因此就只能理解成bilen后的动作是以bilen前动作未发生的形式和该bilen前动作的完成后状态共同存在，于是就有了“尽管”这样的让步意思。
比如：
oqughan bilen bilme
bilme本该和oquma关联的，也就是本该和oqu动作尚未实现时的情况关联的（也就是顺承关系或者因果关系）。现在有由bilen将其和oqu后状态联系，从而有了“本该不读和不知道共同存在，现在却是读了和不知道共同存在”。

 做得越来越好了呢。
想提一点建议，希望不会有不利影响:
bilen在做后置词的时候，可以看做相当于工具格的成分。按照我个人理解，这个后置词基本意思是“用，以，凭借”之类的意思，用在名词后面，表示该名词所指事物是和主语一起完成动作的。所指，它前面的名词所指事物，尝尝具有主语特征，但这种主语不具有主动完成动作的能力。这点和名词向格表示被动态中的主语是相同的。我个人称这种情况为消极主语。
不过，bilen引导的消极主语不同于向格形式的消极主语。向格引导的消极主语，其本身具有自主完成动作的能力，但其本身不是积极主动地去实现这个动作。而bilen引导的消极主语，往往没有自主能力或者意识去实现动作，但它却是实现动作的必要条件，是受主语支配和主语一起协同或者帮助主语发挥出实现动作的能力从而使主语得以实现动作。因此，bilen引导的消极主语可以看做和句主语一起完成动作的协同主语。也正因为这样，我个人将其理解成工具格，可以表示方式、用具、共同存在的使动作得以实现的条件。
完成体动名词，表示动作已经完成，和bilen连用时，表示动作的完成后状态协同存在的情况下，以此种状态为既成事实出现后续动作。这样一来，完成体动名词+bilen+后续动作，这种结构往往就有了表示转折的让步语气，也就是相当于“虽然，尽管”之类的意思。

1995-yili aprél.
1995年4月

1995-yili aprél.
1995年
quyash kötürülüp,qushlar sayrashqa bashlighandi,aslé oyghinipla téxiche azabliniwatqanliqini aés qildi. Jülide bu dunya bilen xoshlashqanidi,asléning azabliridin toxtimay wichirlishiwatqan qushlar yaki séxiylik bilen nur chéchiwatqan quyash bixewer idi. U örülüp yénida yatqan erge qarap qoydi, emma uni tatliq oyqudin oyghitiwetmeslik üchün,ornidin asta turdi. Sa’et alte bolghanidi, u ashxanigha kirip ochaqqa chay qoydi, jülide bu dunyadin kétip qalghini bilen u her seherde olturidighan orunduqi,hetta da’im yéngi güller qoyulidighan üstilimu héch ish bolmighandek öz jayida turatti.
太阳升起，鸟儿开始欢叫，阿斯列只要一醒来，就感觉更加痛苦，朱丽黛与世长辞后，阿斯列的痛苦不管是喳喳叫不停的鸟儿还是光芒万丈的太阳都不知晓。她翻身看了下躺在她身边的男人，但是，为了不把他从熟睡中惊醒，她慢慢地起了床。已经7点了，她进厨房将茶水放在了炉子上，朱丽黛离开了这个世界（的事实）和她每天清晨都要坐的坐位，甚至经常被放了花饰的桌子像什么都没发生过似的还在原位。
Shundaq ,ölüm ajayip bolidiken,bir adem ölse,yer shari yenila Öz oqida Chögülewéridiken.
yéngi échilghan ériq bir demdila sugha toshqandek,u ademning orni birdemdila toluqlinip bolidiken,ölgende arqisidin kétidighandek ah urup yighlap-qaqshighinimiz bilen ,héyitni yerlikide qoyup qaytip kélipla burunqidek  yashawéridikenmiz.
是的，死亡是很奇妙的，一个人如果死了，地球照样自转不息，像新挖的渠一会水就注满了，这人的位置不一会也会被补充上。人死的时候，我们要随他而去般悲鸣，痛哭，将尸体安葬入土后，一回来还得像以前一样生活下去。
  aslé chay demlewétip közliri yashqa toldi.uning éniq éside turuptu,jvúlide beqet chay ichmeytti,tunchi chay chögünimu on ikki yil burun aslé bu öyge kelgendin kéyin élinghanidi.
   阿斯列泡上茶后，眼睛已噙满泪水，她清楚的记得，朱丽黛根本不喝茶，第一把茶壶还是十二年前阿斯列来这家后买的。
Jülide asléning hammisi ,anisining eng kichik singlisi,a’ilisining yüzini tökken<shermende> idi.aslé awwal anisidin,ikki yildin kéyin dadisidin ayrildi.uninggha peqet jülide quchiqini achqanidi.bowisi bilen momisi on bir yashliq bu newrisining halidin xewer élishtin degh tegküzgen jülidening élip kétishige ghing qilmighanidi,kéyin aslégha anche-munche téléfon bérip ,
Halini sorap qoyghanmu boldi.
   朱丽黛是阿斯列姨妈，也是她母亲最小的妹妹，是丢了他们家面子的“贼人”。阿斯列先失去了母亲，2年后又失去了父亲，只有朱丽黛向她敞开了怀抱。她外公、外婆拒绝扶养这个11岁的孙女，对玷污他们家荣誉的朱丽黛带走她（这事）不吭一声了。后来偶尔给阿斯列打电话，问下情况就算了。
Jülide asléning dedisining ölümini uzatqandin kéyin,héchkimge gep qilmastin asléning nerse-kéreklirini yighishturdi.aslé shu künge qeder hammisini üch-töt qétimla körgenidi.shu
Küni u kariwitida hammisidin közini üzmey jimjit olturdi,jülide a’ilisidikilerning
Héchqaysisigha oxshmeytti,u adem qarighanséri qarighusi kélidighan intayin güzel hem ésil ayal idi. U ishlarni tügetkendin kéyin asléning yénigha kélip kichik qollirni tutti.
----mangamduq?---dédi jülide pes awazda
  朱丽黛将阿斯列的父亲送葬以后，就把对谁都不言语的阿斯列的物品收拾起来。阿斯列至这天也只见过姨妈3-4次，这天，她沉默的坐在床上，眼神停留在姨妈身上，朱丽黛和家里的任何人都不像，她是个让人越看越想看的非常美丽、高贵的女人。所有的事情都完毕后，她来到阿斯列身边拉着她的小手柔声说道：我们走吗？

sizning sözingiz  méni ilhamlandurdi,méni yöginish yönilishini izidep tapidim.
您的话鼓舞了我，让我找到了学习。

kélechekte katta terjiman bolup  yétilidighanliqingizgha gep ketmeydiken! bek xush boldum! özingiz bilen bir tonushsam deymen!

töwendiki ulanmida men terjime  qiliwatqan <<Büyük Chin  impériyesi>>!
http://www.xindaqindiguo.com/thread-5324-1-1.html
Eslisi :
http://www.xindaqindiguo.com/forum.php?mod=viewthread;tid=1945;from=portal

---hazir téléfon bermeyli,ahxamliqqa bu yerge chaqirmamduq,---dédi aslé.
---咱们现在不给她打电话，今晚叫到这儿来，--阿斯列说。
aslé zorrinning gheywetxorluqini obdan biletti,uni bu yerge chaqirip ,uning yéngi hékaye toqup chiqishigha purset yaritip bérishni qet`iy xalimaytti. Shundaqtimu ichidiki sheytan uni heqiqiy ehwalni tézrek bilishke qistawatatt.
 然尔玲那搬弄事非的习惯阿斯列很清楚，她要把她叫到这儿来，她绝不愿意给她提供机会编造新故事。即便这样，心里的魔鬼还是逼着她尽快知道真实情况。
---méningche,hazir del waqtimiken,---dédi nalan.
---我认为，现在不正是时候嘛，娜兰说。
---qandaq deysen?
---这话怎么说？
---bu tipik<zorrin weqesi>iken,u belki ömer bilen körüshkende özini tutuwalalmay aghzigha kelgenni dewérip,kéyin qorqup bizge démigen bolsa kérek.
--这是典型的“然尔玲事件”，她可能与玉麦尔见面后没控制住自己，就信口开河，过后可能害怕了没对我们说。
---belkim,shu tapta mushu yerde bulghan bolsa,uning qalaymiqan sözligen aghzini yuluwalattim-de—dédi aslé achchiqida.
---恐怕此时她在这里的话，我会将她那瞎说的嘴给拔掉-哼，阿斯列生气地说。
 Nalan xiyalgha pétip ketti,asléning zerrinnig yaqisidin alghanliqi,kaniyi yirtilghuche warqirashliri, zorrinning dsotlirigha yalwurushliri,sugha chüshken
müshüktek shümshiyip olturghan halitini köz aldigha keltürüp külüp qoydi, emma bundaq bolushi mumkin emes idi. aslé nalanning könglidin kechkenlerni  biliwalghandek:--uning bu ishi heqiqeten jénimgha tégiwatidu,--dédi aslé.
 娜兰走开神了，她想像着阿斯列揪着然尔玲的领子，扯着嗓子叫喊，然尔玲向朋友求饶，像个落水猫一样蜷缩地坐着的情形笑开了。不过，这种情况不可能有的。阿斯列像是已知道了娜兰的花花肠子（娜兰心里产生的念头）似的低声说道：“她这事真伤到我了”。

rémontxanining mudir aghinisi iken
----修理厂的主任是他的哥们。

---ochuq dep berseng néme bolatti.ademni qiynimey!
---别折磨人呀，直截了当的说又怎么了。
----dégüdek némisi bar,rémontxanining mudir aghinisi iken,uning bilen paranglishish üchün bériptiken,menmu del shuning üstige bérip qaptimen,edep bilen salamlashtuq,qaytidighan chaghda méni mashinisi bilen shirketke apirip qoydi,yolda taghdin-baghdin anche-munche paranglashtuq,shu,--dédi aslé,andin qehweni istakangha uqyup nalangha uzatti,bir pes jimjitliqdin kéyin aslé yene sözini dawamlashturdi,---emme bir ish kalamdin ötmidi,ömer men tochruluq köp ishlarni bilidiken,jerrindin ujtum deydu,sen bularning körüshüp turidighinini bilemting?
----- 有什么好说的，修理厂的主任是哥们，玉麦尔去他那儿闲聊，我也正好去了那儿，我们礼节性的互相问候，返回时他用车把我送到了公司，路上我们东拉西扯的稍许聊了些，就这样，---阿斯列说道，然后倒了杯咖啡递给娜兰，片刻沉默后，阿斯列又接着话说道：但是有一件事我想不明白，关天我的很多事玉麦尔都知道，他说他从然尔玲那里知晓的，你晓得他们见面吧？
----yaq,bilmeyttim,uning ichide gep yatmaytttighu?eger ömerni chüide körgen bolsimu bizge démey qalmaytt.
---不，我不知道，她心里放不住话的呀，就算是在梦里见过玉麦尔她都会对我们说出不可。
   nalan aslégha oxshashla bu ishqa heyran qalghandek qilatti,zorrinning bundaq ishni ichide saqlishi heqiqeten bir möjize idi.
   娜兰跟阿斯列一样对这件事甚感诧异，然尔玲能把这种事埋在心里真是奇迹。
-----uninggha téliéfon bergine,---dédi nalan méhmanxanigha kiriwétip.
-----你给她打电话呗--娜兰进入了客厅说道。
   zerrinmu ularning mekteptiki sawaqdishi idi,ularning arisida anche Jelpkar bolmisimu,mijezi ochuq idi,ishlarni ashurueétidighan xuyi bolghachqa uning (lopa eynek)dégen leqimi bar idi.kichik  ishlarni shaxlitip sözleytti, özining hayati,sirlirini uchrighanla ademge sözlwéretti. aslébilen nalanning
 agahlandurushigha pisentmu qilmaytti,ulaning nesihetliri bu quliqidin kirip u quliqidin chiqip kétetti, burnigha peqet su kirmeytti,pul-dunya,
gheywet-shikayet,zibu- zinnetler uning hayatining muhim bir qismi idi.
    然尔玲也是她们学校的同学，虽然没她们那么吸引人，但是性情开朗，由于她有把事情夸大的习性，所以有个《放大镜》的绰号，把些小事夸大其词。自己的生活和秘密逢人就说，对阿斯列和娜兰的劝戒置之不理，对于她们的劝告是这个耳朵进那个耳朵就出去了，根本不领教，钱财首饰，说长道短是她生活中重要的一部份。

----emise némishqa közliringni ishshitip<tash dewri>ni körüp olturdung?----dédi nalan.
----那么，你为什么肿着个眼睛在家看《石器时期》？娜兰问道。
----keypiyatim sel nachar,shunga....
----我心情不太好，所以……
      nalan qéniq qehwe ronggidiki közlirini salégha tikti,arida birpes jimjitliq höküm sürdi, ular ottura mekteptin bashlapla tonushatti,ularning dostluqi shu chaghadin bashlanghanidi,bügünki körünüshlermu yillardin buyan köp qétim muweppeqiyetlik oyniliwatqanidi.nalan bundaq ishlar yüz bergende,hergizmu asléni yalghuz tashlap qoymaytti,aslému uninggha könük idi.nalan intayin ré'alizmchi bolup,azabliq tuyghulardin yiraq idi,u intayin kötürüshlük qiz bolghachqa,erzimes ishlar üchün bash qaturup,keypini buzup azablinip olturmaytti.
     娜兰深咖色的眼睛注视着阿斯列，期间出现一阵沉默，她们从中学就认识了，她们的友谊就从那时开始的。今天的情景这些年来已多次被成功演示过（这句我不知道这样翻译是否正确），发生这种事时，娜兰是绝对不会把阿斯列一个人丢下的，阿斯列也习惯她这样了。娜兰是一个很现实主义、痛苦感少的人，不会因为一些鸡毛蒜皮的事伤脑筋、扫兴难过。
----qehwe ichemsen?---dep soridi aslé,biraq,könglide uning ichmeymen déyishini tileytti,chüki uning shu tapta qehwe demleshke qoli barmaytti.
----喝咖啡吗？阿斯列问道，心里却希望她说“我不喝”，因为此时此刻她连泡咖啡也不想去（这句好像翻译得也很牵强）。
---elwette ichimen--de...
---当然要喝啦……。
<aghzinggha poq>dédi aslé ichide,emma zorgha ornidin turup ashxanigha mangdi,nalanmu uning arqisidin kirip orunduqqa kélip olturdi.
“吃便便”阿斯列心里暗道，但还是硬是起来去了饭厅，娜兰也跟在她后面进去来到坐位上坐下。
----qéni dégine,ömer qandaqraq turuwétiptu?
----唉，说说，玉麦尔现在过得怎么样？
----burunqidekla,peqet qérimaptu.
----还跟以前一样，根本没老。
----paranglashtinglarmu?
----你们说话了吗？
----elwette paranglashtuq,néme boldi? heyran qalghudek ish emestu?--dédi aslé öngüp,közlirini chögünidin üzmey.
---当然说话了，怎么了？不是什么吃惊的事吧？阿斯列翻译脸道（请指教下这句翻译有无问题），眼睛一直盯着咖啡壶。
 

Nalaning sözidin kinayilik chiqip turatti,nalan tolghan,külreng chachliri bélige chüshüp turatti.U moda kiyinip yüridighanlardin emes idi. Uning közliridin achchiq mesxirilikmu,ishqilip,Chüshengili bolmaydighan bir xil alametler chiqip turatti. U adette meyli ghelibe-meghlubiyet,Shan-shöhret  yaki
 iza-ahanet  shermendichilik aldida özini qandaq tutushni biletti,uning Deréktori bilen gheyriy  munasiwiti barliqini ,deréktorining uning aghzigha
 qarap ish qilidighanliqini hemme adem bilsimu,nalan xuddi undaq ishlar mewjut emestek yüretti,dostlirimu Uning bu maharitige qol qoyatti.
娜兰的话中透着戏弄，她那厚实、灰色的长发已过腰，她并不很时尚，却从她的眼中流露出浓浓嘲讽之意，总之捉摸不透的一种表情（特征）。平时，不管成功失败、荣誉耻辱或是在丑闻面前她都知道如何把握自己。就算所有人都知道她与经理有不正常关系，经理也听她的话做事，娜兰仿佛没有这些事似的，朋友们也很佩服她这本领。
Nalan qol somkisini orunduqqa étiwétip,aslégha menilik qaridi,
娜兰将她的包包往坐位上一扔，意味深长的看着阿斯列。
---eger men bilen u itning balisi toghrisida paranglishishini xalimisang,hazirla kétimen,sen zorrinni chaqirip qanghuche mungdishiwalghin,qandaq?---dédi nalan.
---如果你不愿意跟我谈那狗崽子的事，我现在就走，你把然尔玲叫来尽情倾诉，怎么样？娜兰说。
Nanan bashqilarni arigha qoshuwalmisa köngli unimaytti.
娜兰她可是舍得给别人增加痛苦。
----nediki geplerni qiliwatisen?—dédi aslé
---你说哪里话呀？阿斯列说。
 

uzun boldi terjimimni yollighili qoymidim.t很久没上传我的翻译了。
yéqindin biri ichki jaylargha kettim,最近去了内地，
on nechche küni uyghurchini ögengili bolalmeyla,magha yattek tuylup ketwatatti.
仅有十几天没能学习维语就让我感觉陌生了。

xata tüzitüsh:改正错误
way xudayimey:
唉呀，我的天哪！

 ----way xudayimey...
唉呀，我的哪，
----oylap baqe,rémontxanida kimni kördüm?
----猜一下，我在修理部见到谁了？
---gepni uzartmay, démemsen!
----别卖关子，说不说！
---ömerni kördüm.
---我见到玉麦尔了。
---sarang bolmighansen--he!
--你没疯吧，啊！
    bir pes jimjitliqtin kéyin,nalan jiddiy qiyapette:--- saqlap tur,hazirla qéshingcha barimen!---dédi--de,asléning jawabini kütmeyla téléfon turupkisini qoyuwett.
   片刻沉默后，娜兰紧张地说：“稍等，我现在就去你那儿”，说着也不等阿斯列回答就挂了电话。
    aslé shu tapta héchkim bilen körüshüshni xalimaytti,uning üchü bügün xuddi bir chüshtek,bireri bilen paranglashisila bu chüshtin oyghinip kétidighandek idi, aghzi ittiklik qilip uninggha bu sözlerni dep salghinigha ming pushayman yédi,nalangha démigen bolsa, héch ish bolmighandek yüriwergen bolsa yaxshi bolatti, emdi uning ömerni qayta körgüdek halimu yoq idi.... uning üstige zerrinning ömer bilen körüshükini jénigha tégip ichini siqiwatatti. aslé zerrinning ömerge yene némilerni dégenlikini oylashqa bashlidi.
     阿斯列这会儿不愿跟任何人见面，对她来说今天仿佛是一场梦，如果跟住一谈话，就会从梦中醒过来似的，她万分后悔一急把这话说给她。假如没对娜兰说，像什么事也没有发生似的顺其自然就好了。如今她没有精力再见玉麦尔，再说，然尔玲与玉麦尔的见面让她恼怒、揪心。阿斯列开始想然尔玲还对玉麦尔说过什么。
     aslé buningdin kéyin ömerning özi tügül,sayisinimu körmeslikni,néme ishlarni qiliwatqinini ,qandaq yashawatqinini bilishnimu xalimaytti.ömer ning hayatigha qayta kirip xatirjemlikini buzmasliqini arzu qilatti. ömer toghrisidiki herqandaq uchur,gep-söz uning aramini buzatti.emeliyette asléning bu tuyghuliri xata idi, u ömerni inkar qilghini bilen,yürikining bir yerliri uni tarip turatti. bundaq yashash uning üchünmu heqiqeten  tes idi,u insanlarning ashiqliq bilen söygü arisidiki baghlinishni qandaq bir terep qilidighanliqini chüshenmeytti.ashiq bolgan ademning shexsiyetchi,közi kor bolidighanlikini,ashiqliq peyda qilghan nepretning menggü öchmeydighanliqini hés qilghanidi.adem birige bir yil ashiq bolsa,qirq yil azab chékisi mumkin idi.
   阿斯列从此别说玉麦尔本人，就是他的影子也不愿见到，更不愿知道他在做什么、他如何生活。她希望玉麦尔别再闯入她的生活打破她的宁静。关于玉麦尔的只字片语都会打破她的安宁，事实上阿斯列的这种感觉是错的，她一边否定玉麦尔，心底又放不下他，这样生活对她来说确实太难。她不明白人类是如何处理感情和爱情之间的联系的。她觉得恋爱的人是自私、眼瞎的，由爱而生的恨永远不会消失。人要是爱上另一个人一年，这人人可能会受40年的痛苦。
    ishik chékilgende aslé téxiche ich kiyimde idi,u ornidin tézlikte turdi--de, aldirap kiyindi,nalan ishiktin kiriwétip uning üstbéshigha qarap:
----sarang bopsenghu!--dédi.
    有人敲门时，阿斯列还身着内衣，她迅速起来急忙穿上外衣，娜兰进门朝她上下打量说：----你疯了嘛1