zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
阅读:55191回复:106

[语言交流]求教维语中的几个系动词是什么用法呀

楼主#
更多 发布于:2010-05-26 22:06
IDI,IKAN 是怎么用法,是什么意思,在句中起什么作用?

kelmeydighan与kelmeydi:翻译成汉语有什么不同?
我虽然很普通,别人却无法复制
沙发#
发布于:2017-06-01 13:51
学习了,感谢分享答疑!
维吾尔语也有这么多大神学啊。看到这里我内心好激动啊。有没有学日语的朋友呢?最近看了几部日剧,觉得学个日语也还不错。
板凳#
发布于:2017-05-19 12:48
顶一下干货!狮子老师当年讲了太多的干货,可以说是智慧的精华,胜过那些一板一眼的语法书太多,要是能把尽可能多的思路总结一下提炼出来,那么对维吾尔语学习者真的是绝世武林秘籍了。
مىڭلارچە گۈلنىڭ پۇرقىدىن بىر گۇلنىڭ خۇمارى يامان
地板#
发布于:2015-07-31 13:34
非常感谢【天上的狮子】,这样的老师屈指可数。刚开始学习维吾尔语。
4#
发布于:2015-07-31 13:04
天上的狮子:本帖最后由 天上的狮子 于 2010-6-22 07:40 编辑

呵呵,我又来了。
把下面名词变成复数:
yataq 宿舍 qol手  kitab书 Östel桌子 qelem笔 loghet词典 qorsaq肚子 tamaka 烟...
回到原帖
把下面名词变成复数:
yataq 宿舍    yataqlar
qol手   qollar
kitab书 kitablar
östel桌子 östeller
qelem笔 qelemler
loghet词典 loghetler
qorsaq肚子 qorsaqlar
tamaka 烟     tamakalar
tamaq饭 tamaqlar
chaqmaq火机    chaqmaqlar
yüz脸   yüzler
idare单位 idariler
béket车站      béketler
bash 头 bashlar
ish事情 ishler
notabene
青铜十字骑士
青铜十字骑士
  • 社区居民
  • 忠实会员
  • 最爱沙发
  • 铁杆粉丝
5#
发布于:2015-05-30 04:53
天上的狮子 讲解特别细致,作为看贴者,十分感谢您的分享!
6#
发布于:2015-05-11 11:26
我是初来者,但只会认老文字,新文的不会咋办?还要学习下是吧。不过浏览了一下前面的帖子,真的没发现有这么好学习的地方啊!拜托各位赐教啊!
7#
发布于:2010-10-28 19:35
1、辅音结尾动词现在持续时和目的现在持续时变位的时候,要先在动词基本型后添加一个元音再加wat或者ghiliwat词尾,比如:
uch:uchuwatimen,uchqiliwatimen
2、直陈式现在未完成时第三人称词尾应该是判断系动词tur/dur,但是通常是省略这个判断系动词的,比如:
uch:uchar
3、直陈式现在完成时第三人称词尾也是判断系动词tur/dur,但通常是省略的,比如:
uch:uchqan
ئادەم دېگەن خام سۈت ئەمگەن نېمە، شۇڭا ئىت ئۈرەر كارۋان يۈرەر
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
8#
发布于:2010-10-27 16:25
排的很整齐的,怎么发上去乱七八糟了.
我虽然很普通,别人却无法复制
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
9#
发布于:2010-10-27 16:24
直陈式:    现在未完成时     现在完成时     现在持续时    现在目的式      现在目的式持续时
oyna: oynaymen      oynighan men    oynawatimen   oynamaqchimen   oynighiliwatimen
          oynarmen                                 oynimaqtimen
                                                           oyniwatqan
qil:     qilimiz            qilghan miz          qilwatimiz        qilmaqchimiz         qilgiliwatimiz
           qilarmiz                                     qilmaqtimen
                                                            qilwatqan
angla: anglaysen   anglighan  sen      angliwatisen    anglimaqchisen      anglighiliwatisen
           anglarsen                              anglimaqtisen
                                                         angliwatqan
sÖzle: sÖzleysiz   sÖzligen siz         sÖzliwatisiz        sÖzlimekchisiz       sÖzligiliwatisiz
           sÖzlersiz                               sÖzlimektisiz
                                                        sÖzliwatqan      
saqla: saqlaydu    saqlighan            saqliwatidu        saqlimaqchi           saqlighiliwatidu
           saqlardu                               saqlimaqta
                                                        saqliwatqn
kÖr:    kÖrisiler     kÖrgen siler        kÖrwatisiler      kÖrmekchi               kÖrgiliwatisiler
           körersiler                              kÖrmektisiler
                                                        kÖrwatqan
kel:   kelimen        kelgen men       kelwatimen        kelmekchimen       kelgiliwatimen
        kelermen                                kelmektimen      
                                                      kelwatqan
qoy:  qoyimiz       qoyghan miz     qoywatimiz           qoymaqchimiz      qoyghiliwatimiz
         qoyarmiz                              qoymatimiz          
                                                      qoywatqan
al:      alisen        alghan sen        alwatisen             almaqchisen         alghiliwatisen
          alarsen                                almaqtisen                                      
                                                       Éliwatqan
ye:   yeysiz       yegen siz              yËwatisiz             yemekchisiz     yegiliwatisiz    
                                                       yemektisiz              
                                                       yewatqan
ur:  uridu           urghan                  uriwatidu             urmaqchi         urghiliwatidu
       urardu                                       urmaqta
                                                        uriwatqan  
yÜgÜr :yÜgÜsiler   yÜgÜrgen siler   yÜgÜriwatisiler    yÜgÜrmekchi  yÜgÜrgiliwatisiler
            yÜgÜrersiler                          yÜgÜrmektisiler
                                                          yÜgÜrwatqan
uch :    uchimen       uchken men         uchiwatimen     uchmaqchimen  uchkiliwatimen
            ucharmen                               uchmaqtimen      
                                                            uchiwatqan
qoghal:qoghlaysen   qoghlighan sen   qoghliwatisen   qoghlimaqchisen  qoghlighiliwatisen
             qoghlar sen                             qoghlimaqtisen  
                                                             qoghliwatqan
Éyt:   Éytisiz         Éytken siz         Éytiwatisiz       Éytmekchisiz     Éytkiliwatisiz  
         Éytersiz                                Ëytmektisiz  
                                                      Ëytiwatqan
ber: berimiz       bergen miz      bÉriwatimiz    bermekchimiz     bergiliwatimiz
         berermiz                           bermektimiz
                                                  bÉriwatqan
kÖtÜr:kÖtÜridu   kÖtÜrgen      kÖtÜriwatidu     kÖtÜrmekchi      kÖtÜrgiliwatidu
           kÖtÜrerdu                      kÖtÜrmekte  
                                                 kÖtÜriwatqan
sora:soraysiler   sorighan siler  soriwatisiler      sorimaqchisiler   sorighiliwatisiler
        sorarsiler                           sorimaqtisiler    
                                                  soriwatqan
ishen:ishenimen  ishengen men  isheniwatimen ishenmekchimen ishengiliwatimen
          ishenermen                       ishenmektimen
                                                   isheniwatqan
dawala:dawalaymiz  dawalighan miz  dawaliwatimiz dawalimaqchimiz dawalighiliwatimiz
             dawalarmiz                           dawalimaqtimiz
                                                         dawaliwatqan
yasa:yasaysiz    yËsighan siz     yËsiwatisiz    yasimaqchisiz  yasighiliwatisiz
          yasarsiz                              yËsimaqtisiz      
                                                     yËsiwatqan
yighla:yighlaydu  yighlighan         yighliwatidu  yighlimaqchi     yighlighliwatidu
           yighlar                                yighlimaqta
                                                      yighliwatqan

muellim:直陈式现在未完成体的第三人称第二种形式怎么加呢?
             直陈式现在完成体的第三人称加什么呢?
我虽然很普通,别人却无法复制
10#
发布于:2010-09-25 08:52
ئادەم دېگەن خام سۈت ئەمگەن نېمە، شۇڭا ئىت ئۈرەر كارۋان يۈرەر
11#
发布于:2010-09-16 20:06
sh动名词练习
kutupxanigha kitabni korush béring. 您到图书馆去看书吧
  bu maqiligha terjime qilish  bugunki sizning  wezipinglar. 翻译这篇文章是你们今天的任务.
men sizge  su uzush oqutimen. 我教您游泳.
asasiy bilmi oginish kerek 需要学习基础知识
arzu uyghurche kitab oquyalash ,bilan uyghurlar almashturush.我的愿望是能读维语书,与维族交流.
sizning tapshuruqingiz tekshÜrÜsh mining xizmeti 检查您的作业是我的工作.
séning hewes qilishing  naxsha anglashmu.你的爱好是听歌吗?
hazir meqsitim  uyghurchigha terjime qilish.
-----------------------------------------------------------
kutupxanigha kitabni korushke béring. 您到图书馆去看书吧
bu maqilini terjime qilish  bugunki silerning  wezipinglar.翻译这篇文章是你们今天的任务.
asasiy bilimni oginish kerek 需要学习基础知识
arzuyum uyghurche kitabni oquyalash we uyghurlar bilen almashturushush.我的愿望是能读维语书,与维族交流.
sizning tapshuruqingizni tekshÜrÜsh mining xizmitim 检查您的作业是我的工作.
séning hewising  naxsha anglashmu.你的爱好是听歌吗?
hazirqi meqsitim  uyghurchini terjime qilish.
ئادەم دېگەن خام سۈت ئەمگەن نېمە، شۇڭا ئىت ئۈرەر كارۋان يۈرەر
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
12#
发布于:2010-09-12 18:42
sh动名词练习
 kutupxanigha kitabni korush béring. 您到图书馆去看书吧
  bu maqiligha terjime qilish  bugunki sizning  wezipinglar. 翻译这篇文章是你们今天的任务.
men sizge  su uzush oqutimen. 我教您游泳.
asasiy bilmi oginish kerek 需要学习基础知识
arzu uyghurche kitab oquyalash ,bilan uyghurlar almashturush.我的愿望是能读维语书,与维族交流.
sizning tapshuruqingiz tekshÜrÜsh mining xizmeti 检查您的作业是我的工作.
séning hewes qilishing  naxsha anglashmu.你的爱好是听歌吗?
hazir meqsitim  uyghurchigha terjime qilish.
我虽然很普通,别人却无法复制
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
13#
发布于:2010-09-12 16:57
kÜnÚkmeler  ishliwatqan

基本式        否定式          能动式        能动否定式
angla  听           anglima 不听          angliyala  能听       angliyalma 不能听
sÖzle  说          sÖzlime  不说          sÖzliyele  能说      sÖzliyelme  不能说
yaz      写       yazma   不写           yazala     能写        yazalma    不能写
oyla    想       oylima   不想        oyliyala    能想     oyliyalma  不能想
ishle                  ishlime                    ishliyele                 ishliyelme
qil                    qilma                         qilala                   qilalma
yÜgÜr              yÜgÜrme                   yÜgÚrele             yÜgÜrelme
yÜr                 yÜrme                        yÜrele                  yÜrelme
tur                turma                           turala                   turalma
oltur            olturma                      olturala                    olturalma
kel              kelme                            kélele                    kélelme
bar           barma                             barala                    baralma
ket         ketme                             ketele                      ketelme
ye            yeme                          yéyele                         yéyelme
ich           ichme                          ichele                        ichelme
oyna      oynima                     oyniyala                          oyniyalma
chek      chekme                     chékele                          chékelme
bashla    bashlima                 bashliyala                       bashliyalma
sÜrt        sÜrtme                   sÜrtala                              sÜrtalma
tazla      tazlima                  tazliyala                             tazliyalma
sÓy        sÖyme                     sÖyele                             sÖyelme
kÜl       kÜlme                       kÜlele                              kÚlelme
yighla   yighlima                  yighliyala                          yighliyalma
kor        korme                   korele                                korelme
qerdirle  qerdirlime             qerdirliyele                      qerdirliyelme
oqu          oquma                oquyala                             oquyalma
Ögen       Ögenme              Öginele                            Öginelme
我虽然很普通,别人却无法复制
14#
发布于:2010-08-18 23:45
本帖最后由 天上的狮子 于 2010-8-18 23:53 编辑

sh动名词和ghu动名词,开始的时候只要记得它们的基本意思和常规用法就可以了。其他用法都是和常规用法有联系,由常规用法引申开去的用法,需要对常规用法有了丰富的经验和习惯以后才能比较容易理解的。
sh动名词的基本意思,是表示一般性的,没有特殊意义的动作。
ghu动名词的基本意思,是表示做该动作的的欲望、愿望。
先把这两种基本意思弄熟练,按照这两种基本意思能够熟练地进行常规使用就行了。
sh动名词的意思比较抽象,但可以通过比较来明确它的基本意思。
sh动名词和idighan(liq)动名词比较:
两者都能表示习惯性的、规律性的、经常发生的动作。不同点是,sh动名词因为只是将动词名词化,没有表示体的意义,所以不特指现在或者将来的情况;而idighan动名词因为本身是带有体意义的动名词,所以时间上可以指向将来。
比如:
méning sözlishimni bilemsiz?我说话你懂吗?
这样说的时候,是根据指到说这句话为止我说话的所有情况来综合判断判断,你是不是能理解我。因此,这种sh动名词表达方式是很抽象的动作了,所以通常sh动名词就因此带有了“...的方式”之类的含义,表达的是类似“你对我的说话行为方式是不是能够理解、接受”的意思。
méning sözleydighinimni bilemsiz?我说话你懂吗?
这样说的时候,是指说话的具体动作。这个具体动作,可以指向现在,也可以指向将来。只想现在的时候,不是强调现在正在进行的说话动作,而是更强调根据以往说话动作表现出来的规律性、习惯性所隐含的现在出现的动作。指向将来的时候,则是表示预期或者计划、估计要出现的某个具体动作。
因此,这两种动名词在具体使用的时候,sh动名词表示的是动作行为常常不一定涉及动作的具体内容,idighan动名词表示的是具体动作并因此而常常可以涉及动作相关的具体内容。
再比如:
öginish yaxshi.
öginidighanliq yaxshi.
上一句,是表示“学习”这种行为是好的,下一句表示作为一种经常性的具体动作或者将要出现的具体动作,“学习”好的。
再比如:
méning deyidighinim muhim bolup siler estayidil anglanglar.我要说的很重要你们认真听。
这里idighan动名词的用法,传递了两个信息:1、动作是指向将来的 2、动作指代了具体要说的内容
但是,这句话里de动词换成sh动名词就不行了,因为sh动名词指的是行为,所以习惯上sh动名词不能指代动作涉及的具体内容。这样一来,如果说成méning deyishim muhim bolup siler estayidil anglanglar.的话,就变成了我说话这个行为是很重要的,你们要认真听我的行为。行为是没法认真听的,所以,在这里用sh动名词就会产生意义搭配的错误,从而让人一时难以理解。
简而言之,在常规用法中,idighan动名词指向的是具体动作或者动作涉及的内容,而sh动名词指向的是做动作的行为,没有具体指向。
正因为这样,所以sh动名词可以像下面这样使用:
uning déyishliri méningkige oxshash.他说话的方式和我的很像/和我的一样。
而换成idighan动名词的话:
uning deydighini méningkige oxshash.他(平常、通常/将要)说的和我的一样。
所以,在常规用法中,下面这两句话都可以出现,但具体含义是不一样的:
méning shinjanggha bérishimni bildingizmu?你知道我去新疆(的这种行为)吗?
méning shinjanggha baridighinimni bildingizmu?你知道我(经常/将要)去新疆(这件事)吗?这句话中,idighan基本是指向将来的,因为句中没有其他语言成分把经常和将来区分出来,这样就默认指向将来;如果baridighan用状语da'im来修饰,那么就凸显经常这个意思而暂时取消了将来这个含义了。
sh动名词,表示的是动作抽象后的行为,idighan动名词,表示的是行为具体的动作或者动作涉及的具体内容。
所以,我们常常用sh动名词来表示类似这样的意思:
estayidil öginish yaxshi adet.认真学习是好习惯。
表示的动作抽象后的行为,而不表示具体哪一个或者那一次动作,也不表示动作涉及的具体内容。
因此,我们可以用sh动名词,将动作抽象以后针对行为来表达类似下面的意思:
bu yerge kélishtin(kélishtiki) meqset öginish.来这里的目的是学习。
表示的是行为的目的。
ئادەم دېگەن خام سۈت ئەمگەن نېمە، شۇڭا ئىت ئۈرەر كارۋان يۈرەر
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
15#
发布于:2010-08-18 19:42
shir mu'ellim.我现在只知道这些动名词的构成,但是他们用法还不懂,请老师有时间的时候能教教我哟.主要是sh,ghu动名词还没入门,
我虽然很普通,别人却无法复制
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
16#
发布于:2010-08-18 18:50
kÖnúkme
sh ,ghu,qan,watqan,idighan动名词的构成
      
oqu qush     oqughu           oqughan(liq)          oquwatqan(liq)          oqudighan(liq)          
       oqumasliq                     oqumighan(liq)      oquwatmighan(liq)       oqumaydighan(lik)
                                                                        oqumaywatqan(liq)    
    
yaz:yézish        yazghu              yazghan(liq)         yazwatqan(liq)        yazdighan(liq)
       yazmaslik                      yazmighan(liq)       yazmaywatqan(liq)       yazmaydighan(liq)
                                                                            yazwatmighan(liq)


angla:anglash      anglighu    anglighan(liq)       angliwatqan(liq)         anglidighan(liq)          
          anglimasliq               anglimighan(liq)     anglimaywatqan(liq)      anglimaydighan(liq)
                                                                         angliwatmighan(liq)

sÖzle:sÖzlesh      sÖzgÜ    sÖzligen(lik)         sÖzliwatqan(lik)            sÖzlidighan(lik)
           sÖzlimeslik              sÖzlimighan(lik)      sÖzlimeywatqan(lik)      sÖzlimeydighan(lik)
                                                                          sÖzliwatmighan(lik)

tut: tutush       tutqu          tutghan(liq)              tutwatqan(liq)                  tutidighan(liq)
       tutmasliq                   tutmighan(liq)           tutmaywatqan(liq)           tutimaydighan(liq)
                                                                           tutwatmighan(liq)

Ögen:Öginish         ÖgengÜ   Ögengen(lik)          Öginiwatqan(lik)             Öginidighan(lik)
          Ögenmeslik                  Öginimighan(lik)     Öginimaywatqan(lik)     Öginimaydighan(lik)
                                                                            Öginimighan(liq)

ye:yéyish      yegÜ    yegen(lik)        yewatqan(lik)             yedighan(lik)    
     yemeslik              yemighan(lik)    yewatmighan(lik)       yemeydighan(lik)
                                                           yémeywatqan(lik)

Ösger:Ösgirish      ÖsgergÜ    Ösgergen(lik)       Ösgerwatqan(lik)       Ösgiridighan(liq)
          Ösgermeslik                  Ösgermighan(lik)  Ösgermeywatqan(lik)  Ösgirimeydighan(lik)
                                                                              Ösgerwatmighan(lik)
我虽然很普通,别人却无法复制
17#
发布于:2010-08-09 12:43
bu xislet dadingiz barmu?
        méning dadamning ghelite mijejliri yoq,u meyli yekshenbe,meyli bayram kÜnliri bolsun bezi dadilardek bolushigha ichip,mest bolup kochilarda yétiwalmaydu.dadamning gahi-gahida bezi ishlargha chéchilip qalidighanliqini kÖrimen,emma mundaq chaghlarda tamaka chékiwalmaydu.
        u her qétim maash alghandin kéyinki yekshenbe kuni méni bazargha élip chiqidu.aldi bilen mangimu xem Özigimu kitab sétiwalidu,bir chaghlarde apam dadamning kitab sétwélishigha qarshi idi.kéyin apamning bu mijezi Özgirip ,kitab xumari bolup qaldi.shuningdin kéyin ailimiz téximu inaq bolup ketti.ata -anamning inaqliqi méning bextim,men ularning umidi.
     dostum,bu xil xislet sizning dadingizdimu barmu? siz dadingizning ashu qamitidin shundaq xisletni izdep kÖrdingizmu?
------------------------------------------------------------------
您有这样品格的爸爸吗?
    我的爸爸没有什么坏毛病,无论礼拜天还是节假日他都不会像有的爸爸那样尽情喝酒醉醺醺地躺倒在大街上。我看见爸爸时不时会因为一些事情大发脾气,不过即便此时他也不抽烟。
    每次领工资后的星期天他会带我去集市。首要的事情就是给我和他自己买书,一段时期妈妈很反对爸爸买书。后来妈妈改变了这个脾气,不知怎么地也嗜书成瘾了。从此以后我们家变得更加和睦了。爸爸妈妈的和睦是我的幸福,我是他们的希望。
    我的朋友,这种品格您的爸爸有吗?您能从您爸爸身上发现这样的品质吗?
ئادەم دېگەن خام سۈت ئەمگەن نېمە، شۇڭا ئىت ئۈرەر كارۋان يۈرەر
zhaoyan
白银十字骑士
白银十字骑士
  • 社区居民
18#
发布于:2010-08-09 11:39
bu xislet dadingiz barmu?
        méning dadamning ghelite mijejliri yoq,u meyli yekshenbe,meyli bayram kÜnliri bolsun bezi dadilardek bolushigha ichip,mest bolup kochilarda yétiwalmaydu.dadamning gahi-gahida bezi ishlargha chéchilip qalidighanliqini kÖrimen,emma mundaq chaghlarda tamaka chékiwalmaydu.
        u her qétim maash alghandin kéyinki yekshenbe kuni méni bazargha élip chiqidu.aldi bilen mangimu xem Özigimu kitab sétiwalidu,bir chaghlarde apam dadamning kitab sétwélishigha qarshi idi.kéyin apamning bu mijezi Özgirip ,kitab xumari bolup qaldi.shuningdin kéyin ailimiz téximu inaq bolup ketti.ata -anamning inaqliqi méning bextim,men ularning umidi.
     dostum,bu xil xislet sizning dadingizdimu barmu? siz dadingizning ashu qamitidin shundaq xisletni izdep kÖrdingizmu?
我虽然很普通,别人却无法复制
19#
发布于:2010-07-31 07:48
建议你买本基础书看看
木鱼 发表于 2010-7-30 21:30



    
ئادەم دېگەن خام سۈت ئەمگەن نېمە، شۇڭا ئىت ئۈرەر كارۋان يۈرەر
上一页
游客

返回顶部