阅读:4558回复:1

[语言交流]拉丁文原著說文解字系列(2)西庇阿之夢19

楼主#
更多 发布于:2010-02-18 16:13
本帖最后由 Qasoqaanga 于 2010-3-1 11:31 编辑

拉丁文原著說文解字系列(2)西庇阿之夢19
拉丁文原著說文解字系列是qasoqaanga自己佈置的自學拉丁文的鑒定作業。已經寫了《奧古斯都自傳》的注解,現在這個《西庇阿之夢》注解也要接近尾聲。希望諸位壇友提出批評,一道學習。學習外語不交流等於零。qasoqaanga的注解目的是要瞭解每一個單詞的含義和用法,大師的拉丁文真的是搞勁十足,理解了其中的奧妙,也就基本瞭解了一門外語。不斷地大聲朗讀原著是培養語感的捷徑。好在拉丁文現在所有的一切現存的發音都是按自己母語發音,都是不准確的。這就少了不少顧慮。
其餘各篇都在 http://shanghaivarro.spaces.live.com

【原文】

Nam quod semper movetur, aeternum est; quod autem motum adfert alicui, quodque ipsum agitatur aliunde, quando finem habet motus, vivendi finem habeat necesse est. Solum igitur, quod sese movet, quia numquam deseritur a se, numquam ne moveri quidem desinit; quin etiam ceteris, quae moventur, hic fons, hoc principium est movendi. Principii autem nulla est origo; nam ex principio oriuntur omnia, ipsum autem nulla ex re alia nasci potest; nec enim esset id principium, quod gigneretur aliunde; quodsi numquam oritur, ne occidit quidem umquam. Nam principium exstinctum nec ipsum ab alio renascetur nec ex se aliud creabit, siquidem necesse est a principio oriri omnia. Ita fit, ut motus principium ex eo sit, quod ipsum a se movetur; id autem nec nasci potest nec mori; vel concidat omne caelum omnisque natura et consistat necesse est nec vim ullam nanciscatur, qua a primo impulsa moveatur.

【注解】
Nam quod semper movetur, aeternum est; quod autem motum adfert alicui, quodque ipsum agitatur aliunde, quando finem habet motus, vivendi finem habeat necesse est.

凡是碰到虛詞可先過濾,因為他們僅僅是表達了一種語法結構,並沒有具體含義。等句子的含義搞清楚再回頭理順邏輯關係,這樣對學習有點便利。quod semper movetur是定語從句,意思為經常在運動的東西。aeternum est是永恆的。下面幾個quod都是繼續修飾經常在運動的“東西”。adfert alicui讓其他東西干什麽。motum就是前面的動詞movetur的目的分詞“運動”,那麼前後連貫就是“讓其他東西也運動起來的東西”。ipsum agitatur他自己在運動。這是被動態,因為是靠外力運動的,這個外力就是aliunde(從其他地方)。quando句等價于英文的when從句。finem habet motus(運動有了終止)正常語序應該是motus habet finem,因為finem是受格,所以詞序再顛三倒四也沒關係,意思只有一個。如果運動終止了,那怎麼樣呢,vivendi finem(生命的終點)也就habet(有了)。necesse est這是無人稱句子,意思是“是肯定的,是必須的”。也就是說前面的幾個quod,統統是必須知道的。

Solum igitur, quod sese movet, quia numquam deseritur a se, numquam ne moveri quidem desinit; quin etiam ceteris, quae moventur, hic fons, hoc principium est movendi.

sese movet自己運動。se也寫成sese,是反身代詞作賓語。deseritur a se離開自身,放棄自身。numquam是never的意思。ne...quidem...是習慣用法,這裡意思為“停止而不去運動”,那也是never的。我們串起來講這半句話,那是唯一的,自己運動的,因為他們從不離棄自身,所以也不會永遠停止運動。quin瓦羅的感覺是qui+ne,沒有考證過。quin並不是否定,而是排除和進一步,不光如此的意思。英文的etc.諸位都知道“等等”,他是拉丁文et cetera的縮寫,意思是“以及其他”。這裡的ceteris quae movetur就是cetera的對格,對於其他運動著的東西。請注意這裡都要用複數。fons是泉水和本源的意思。principium這個詞這裡詳細說說。primum caput(第一顆腦袋)合成了princeps(元首),他的複數屬格就是principium(很多元首的,很多源頭的)。如果principium用如主格,那就是“開始、緣起”的意思。movendi(運動的)那是動名詞作定語。

Principii autem nulla est origo; nam ex principio oriuntur omnia, ipsum autem nulla ex re alia nasci potest; nec enim esset id principium, quod gigneretur aliunde; quodsi numquam oritur, ne occidit quidem umquam.

拉丁文的高度屈折變化使得詞序可以顛三倒四。Principii origo nulla est應該是正常詞序。origo(英文的origin)是空的。同樣是否定,漢文和拉丁文表達方式有所不同。我們這裡可以認為是西塞羅的修辭用法。ex principio來自開始,因開始。oriuntur omnia萬物產生了。ipsum nulla nasci potest他自己能產生空,也就是說他不能產生什麽。ex re alia從其他事物那裡。nec esset不會是。這裡前置是引出quod定語從句。principium quod gigneretur aliunde從其他地方被產出的開始。quodsi既然。numquam和umquam在語氣上是一對組合,從不...也...。numquam oritur ne occidit umquam從不自生也不自滅。

Nam principium exstinctum nec ipsum ab alio renascetur nec ex se aliud creabit, siquidem necesse est a principio oriri omnia. Ita fit, ut motus principium ex eo sit, quod ipsum a se movetur; id autem nec nasci potest nec mori; vel concidat omne caelum omnisque natura et consistat necesse est nec vim ullam nanciscatur, qua a primo impulsa moveatur.

拉丁文的過去分詞,有時候可以翻譯成漢文的動詞,譬如principium exstinctum(毀滅的開始)可以說成起因毀滅後。nec renascetur nec creabit不再生不自生。re-是再的意思。renascetur的分詞renatus進入西葡意文就是Renato(雷納多),那是帥哥們爭著起的名字。動詞creare,派生出creator造物主、creatura造的物、creatio造物。封神榜翻譯成英文Creation of the Gods很正確。相應的拉丁文應該是Deorum Creatio。上文提及necesse est是無人稱句式,什麽什麽是必須的,邏輯主語的動詞是不定式。a principio oriri omnia萬物皆由因產生。fit ut也是無人稱句子,表示“也就是說”,注意ut句的語態。motus principium sit運動是因。之說以用ex eo是要引出定語從句。說實話,瓦羅蠻喜歡印歐語尤其是拉丁文的從句套從句的格式。他的確能表達比較精細的概念和邏輯推理。漢文由於語言類型不同,表達同樣的效果用的手段不同。id nec nasci potest nec mori他能不生不死,他不能產生也不會死亡。vel或者,表示與前述不同之另外結果,可以理解為“否則”。concidat omne caelum天塌下來。omnis natura consistat大自然將停頓。vim ullam任何動力,如果是vim nullam則是沒有動力。nanciscatur是冒被動詞,得到。impulsa是動詞impellere(推動)的過去分詞。這個就是後來牛頓搞不清楚的第一推動力,西塞羅早搞清楚了。
 
【直譯】

那些經常在運動的,是永恆的;還有那些讓他物運動起來的,自己由外力運動起來之物,如果停止了運動,可以肯定的是,生命也將終止。只有那些自己運動的,因為他們從不自棄也從不停止運動;同時對於他物,這些就是運動的源頭和起因。起因是沒有起源的;因為萬物生於起因。起因本身不能產生于他物;不能成為起因者,因為其不能生自他物;當然起因不自生亦不自滅。毀滅之起因不會生自他物,也不會產生他物,因為萬物始於起因。如此,運動之起因源於茲,自動之物;其不自生不自滅;或者說,如天塌下來,大自然停頓的話,那肯定是沒有得到那個第一推動力。

最新喜欢:

跨境电商运营iMjmJ.Com跨境电商运营...
沙发#
发布于:2010-02-18 18:09
非常的精彩,我真希望也能这样熟练运用拉丁文.

支持你的文章,Qasoqaanga.
ॐ नमः शिवाय ஓம் நமசிவாய
游客

返回顶部