|
阅读：9923回复：3
«Baburname»diki bir qisim atalghular izahi«Baburname»diki bir qisim atalghular izahi Qesebe: kichikrek sheher. Erk: ichkiy qele, orda, ordubaliq. Yighach: musape ölchimi, bir yighach texminen sekkiz kilométirgha toghra kélidighanliqi melum. Sheri: musape ölchimi, üch kilométirdin köprek bolushi mumkin. Qari: babur uni alte tutam, dep izahlighan. Nöker: birawning qol astida xizmet qilghuchi, xizmetchi, xadim, xizmetkar. Chérik: jeng; qoshun; esker; herbiy sep. Shunqar boldi: öldi. Beg etke: shahzadini terbiyelesh we qoghdashqa mesul qilinghan beg, «etke» mu déyilidu. Destarpéch: padshahning kiyim-kéchikige mesul emeldar. Nerd: on besh uruq bilen oynilidighan bir xil qatar oyuni. Meydan jéngi: ochuq meydanda sep tüzüp qilinidighan jeng. Chapqun: eskiriy küch bilen bulang-talang we qirghin qilmaq. Ghunchichi: dédek xotun. Qetret: padshah almishish ariliqidiki waqt, hökümdarning texttin ayrilip yene bir qétim textke chiqqangha qeder bolghan ariliqtiki sersanliq haliti. Qazaqliq: hökümdarning texttin ayrilip köchüp yürüshi. Tayib: towa qilghuchi, towa qilghan adem. Shighawul: murasim bégi. Chöhre: oghul xizmetkar, bechche. Chewgan: atliq oynilidighan top oyuni. Yedechilik: hawarayi séhrigerliki. Axtichi: hökümdarning atlirigha qaraydighan kishi, hökümdarni atqa mindürüsh we attin chüshürüsh ishlirigha mesul. Burj: top (zembirek) orni, potey. Muhtesib: diniy qa'idilerning ijrasini tekshürgüchi. Firewn: qedimqi misir padshahlirining mertiwe-unwani; yene ziyade tekebburluqqa kinaye. Ordu: leshkergah. Sipahiy: herbyy emeldar (ofétsér). Ilghar: chong qoshunning aldin ewetilgen yaki melum wezipige teyinlengen téz yürgüchi herbiy qisim, zerbidar etre'et. Qarawul: közetchi, charlighuchi. Serkub: égiz pelle. Bekawul yaki baqawul: hökümdarning yémek-ichmikige we bu jehettiki bixeterlikige mesul beg. Közge mil tartmaq: közge neshter sanjip kor qilmaq. Ichkiy: hökümdarning yéqin ademliri; téxi beglik derijisige yetmigen saray (orda) emeldari. Ichkiy beg: hökümdarnming sariyidiki beg. Tul: uzunluq, mérdiyan. Remz: belge, alamet. Nujum: yultuzlar. Dereje: gradus. Deqiqe: minut. Erz: kenglik, parallél. Köshk: dacha. Hemmam: muncha. Taq: egme torusluq zal. Naghra waqti: zohurluq waqti. Buljar: qoshunning yürüshke toplinishi üchün belgilep bérilgen orun we waqt; birer ish üchün bérilgen möhlet; urushta turush, élish we qoghdash üchün belgilep bérilgen yer. Inanmaghil: ishenmigin (ishenmegil). Kéjim: jeng atlirigha oqtin qoghdinish üchün yépilidighan yopuq. Tolghima: jenggahta qapsash, qorshash. Dim körmek: qoshunni közdin kechürmek, chérikning sanini almaq, menasida. Tüzük: qanun, tertip, intizam. Uran: parol. Chaghdawul: qoshunni keynidin qoghdap mangghuchi qisim. Qetile: yara éghizigha qoyulidighan zerdab sümürgüch paxta yaki lata. Shiqdar: wekaleten bashqurghuchi, waliy. Narenj: apélsin. Turunch: lémon. Emlük: türkiy tilda «qara yémish» déyilidighan bir xil méwe. Chilghuze: bir xil quruq yémish. Lariwaj: «rewende» mu déyilidighan bir xil dora ösümlüki. Badreng: lémonning bir xili. Mushk: bir xil qara renglik xushhid madda. Erghuwan: chéchiki güzel bir xil zinnet derixi. Bend: su ambirining tosmisi, chong toghan. Tamgha béji: tijaret béji, tamojna. Lek: yüzming. Köldi: bu atalghu qedimqi uyghur tilighila xas atalghu bolup, yüz milyon, dégen sanning xas nami (bu «iduqqut mehkimisi sözlüki» din qoshup qoyuldi). Nayot: bu atalghu qedimqi uyghur tilighila xas atalghu bolup, milyard, dégen sanning xas nami (bu «iduqqut mehkimisi sözlüki» din qoshup qoyuldi). Shahruxiy: bir xil métal pul. Sharek: bir xil qush. Nilegaw: bir xxl haywan. Kütehpay: bir xil haywan. Utagha: bash kiyim yaki chachqa taqilidighan bézek, taj, pöpük. Hesebe: bedende ushshaq tashma peyda qilidighan késellik. Qurbégi («qurbéshi»mu déyilidu): muhapizetchiler bégi (béshi). Mefasil: rématizim. Rafiziy: dindin chiqqan, din xa'ini, dégen menada bolup, asasen sünniy mezhibidin chiqip shi'e mezhibige ötkenler közde tutulidu. Zahiriye: qanunlarni «quran»ning xet yüzidiki menasi boyiche sherhlesh. Batiniye: «quran» yaki bashqa muqeddes kitablardiki yoshurun menalarni sherhlesh. Ijtihad: aliy ilmiy derije. Mequlat: eqliy bilimchilik. Saray yüki: hökümdar bilen munasiwetlik seper lazimliqliri. Kipeki: bir xil mis pul. Kutwal: qele qoghdighuchi beg. Tehbeteh: qatmuqat. Xerwar: éghirliq ölchem birliki, bir xerwer bir éshek yüki éghirliqida. Wejh: xirajet üchün belgilep bérilgen pul. Töfeng: qara miltiq. Fethname: ghelibe xewiri. Talar: xana, zal, dalan. Küngüre: sépilning oq atidighan töshükchiliri. Sebuhi qilmaq: seherde mey-sharab ichmek. Miswak: shimaliy afriqa, iran, hindistanlarda ösüdighan bir xil ösümlük, chiwiqi chish tazilashqa ishlitilidu. Tünqatar: kéchilik közetchi. Tenesux: rohning köchüshi. Seqerlat: yungdin toqulghan rext, yung rext. Kitare: bir xil xenjer. Sehpaye: üch putluq tüwrük. Surahi: égiz putluq qedeh. Yam: pochta. Yamchi: pochtikesh, pochtichi, pochtaliyon. |
|
|
|
沙发#
发布于：2015-12-08 11:15
哪个国家的语言？
|
|
|
板凳#
发布于：2015-12-08 20:27
love4ever518：哪个国家的语言？回到原帖維吾爾語， 而且樓主也是發在維吾爾語板塊 |
|
|
地板#
发布于：2015-12-10 14:49
不好意思了，没有看出来
|
|
